ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Το λόγο έχει η κ. Σιωροπούλου.

​

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΙΑΒΡΑ-ΣΙΩΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

​

Κύριε Υπουργέ, η πρόσβαση στη γνώση, στο κατάλληλο βιβλίο και στο κατάλληλο διδακτικό προσωπικό αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα για κάθε παιδί. Οι σύγχρονες εκπαιδευτικές αντιλήψεις τοποθετούν τη βιβλιοθήκη γενικά, αλλά και τη Σχολική Βιβλιοθήκη ειδικότερα, στην κορυφή της ερευνητικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αν επιθυμούμε να εξασφαλίσουμε στη νεολαία μας ένα σύγχρονο, ανοιχτό, απελευθερωτικό, δημοκρατικό δημόσιο σχολείο, με ίσες μορφωτικές ευκαιρίες για όλα τα παιδιά, η Σχολική Βιβλιοθήκη είναι εκείνη που μπορεί να αναλάβει αυτόν τον πολυδιάστατο ρόλο.

​

 Οποιοδήποτε εκπαιδευτικό σύστημα που επιδιώκει τη μεταρρύθμιση της σχολικής εκπαίδευσης και τη σύνδεση με νέες διδακτικές και μαθητικές προσεγγίσεις, είναι καταδικασμένο να αποτύχει αν δεν υποστηρίζεται από ένα καλό δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών.

​

Στην περίπτωση των Σχολικών Βιβλιοθηκών καθρεφτίζονται οι παθογένειες της ελληνικής μεταπολιτευτικής κοινωνίας με τραγικές ελλείψεις και ημιτελείς προσπάθειες, ερασιτεχνισμούς και αστοχίες, απουσία προγράμματος και παρά τις όποιες νομοθετικές ρυθμίσεις, απουσία οργανωμένης και αδιάλειπτης λειτουργίας και σύνδεσή τους με την εκπαιδευτική διαδικασία.

​

Τα προηγούμενα χρόνια, ακόμα και σε εποχές προ κρίσης, η πρωτοβάθμια εκπαίδευση εξαιρέθηκε από τη δημιουργία Σχολικών Βιβλιοθηκών. Οι χίλιες τριακόσιες περίπου Σχολικές Βιβλιοθήκες που ιδρύονται και παραμένουν ζωντανές στα δημοτικά σχολεία όλης της χώρας, δημιουργήθηκαν και λειτουργούν χάρη στο πάθος και την ευαισθησία μερικών εκπαιδευτικών και τη συνδρομή συλλόγων γονέων, τοπικών φορέων και δωρητών, χωρίς όμως να ανταποκρίνονται συνήθως στις προδιαγραφές μίας σύγχρονης βιβλιοθήκης.

                                                                                    

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση την προηγούμενη δεκαετία δημιουργήθηκε ένας μεγάλος αριθμός Σχολικών Βιβλιοθηκών, επτακόσιες πενήντα επτά, σε όλη την Ελλάδα, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, με ένα φιλόδοξο σχέδιο που χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του επιχειρησιακού προγράμματος «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση».

​

Το πρόγραμμα λειτούργησε υποδειγματικά, με πλήθος δράσεων και ενεργειών, που έφεραν τα βιβλία κοντά στους νέους. Τα χρόνια της κρίσης ο θεσμός απαξιώθηκε και οι επτακόσιες πενήντα επτά βιβλιοθήκες αφέθηκαν στην τύχη τους. Οι περισσότερες είναι κλειδωμένες ή υπολειτουργούν, ενώ η πολιτεία έπαψε να ενδιαφέρεται για τη συντήρηση και την ανανέωσή τους, προκειμένου να εξοικονομηθούν θέσεις εκπαιδευτικού προσωπικού, αφού το προσωπικό που είχε εκπαιδευτεί επέστρεψε στη θέση του.

​

Με βάση τα παραπάνω, σας ερωτώ, κύριε Υπουργέ:

 

Πρώτον, οραματίζεστε και σχεδιάζετε ένα καλύτερο σχολείο. Σ’ αυτό το σχολείο ποια θα είναι η θέση της Σχολικής Βιβλιοθήκης;

​

Δεύτερον, προαναγγείλατε επέκταση του θεσμού των Βιβλιοθηκών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, δημιουργία συστήματος δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών και σύνδεσή τους με όλα τα σχολεία της Ελλάδας. Έχει προβλεφθεί η στελέχωσή τους, καθώς και η συνεχής ανανέωση του υλικού τους με πόρους του Υπουργείου;

​

Τρίτον, υπάρχουν στοιχεία της πραγματικής κατάστασης στην οποία βρίσκονται σήμερα οι επτακόσιες πενήντα επτά Σχολικές Βιβλιοθήκες, υλικό, εξοπλισμός, χώροι και τι προτίθεστε να κάνετε για την άμεση επαναλειτουργία τους;

​

Σας ευχαριστώ.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κυρία συνάδελφε. Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.

​

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ (Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων): Χαίρομαι που η κ. Κατσαβριά με μια απίστευτη συστηματικότητα θέλει να μας θυμίζει αυτόν τον θεμελιώδη θεσμό, όχι μόνο στην εκπαίδευση αλλά και στην κοινωνία.

​

Έχετε δίκιο. Οι βιβλιοθήκες τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί μια ιδιόμορφη απαξίωση, όταν την ίδια στιγμή ο χώρος των βιβλιοθηκών έχει δείξει απίστευτα σημεία ανάκαμψης. Δηλαδή, ας αρχίσουμε από την Εθνική Βιβλιοθήκη, που τώρα είναι τώρα στους νέους χώρους, ας αρχίσουμε από τη βράβευση της Βιβλιοθήκης στη Βέροια από το Bill Gates Foundation κλπ..

​

Να δούμε κάποιους αριθμούς και να απαντήσουμε στο ερώτημά σας. Το αναφέρατε και εσείς και θέλω να το αναφέρω υπογραμμίζοντάς το, ότι θα θεσμοθετήσουμε άμεσα –είναι έτοιμο- τις χίλιες Βιβλιοθήκες στα δημοτικά σχολεία, οι οποίες στήθηκαν με πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών. Έχει ένα ενδιαφέρον αυτό. Και έχει ένα ενδιαφέρον, όταν λέμε ότι οι εκπαιδευτικοί δεν κάνουν τίποτα, ότι στα σχολεία δεν γίνεται τίποτα κλπ.. Χίλια σχολεία και δεν είναι μόνο χίλια, είναι λίγο παραπάνω από χίλια…

​

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΒΡΙΑ-ΣΙΩΡΟΠΟΥΛΟΥ: Χίλιες τριακόσια.

​

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ (Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων): Χίλια τριακόσια. Είναι πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών που διαμόρφωσαν χώρους βιβλιοθήκης. Όπως ξέρετε και εσείς, ενδεχομένως καλύτερα από εμένα, οι χώροι βιβλιοθήκης που διαμόρφωσαν δεν είναι μόνο χώροι που πας και διαβάζεις ένα βιβλίο, είναι ένα πιο σύνθετο περιεχόμενο ο χώρος μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης. Αυτό πρέπει να το χαιρετίσουμε και για αυτόν τον λόγο τον θεσμοθετούμε.

​

Το δεύτερο είναι το δίκτυο των Βιβλιοθηκών που θα είναι συνδεδεμένο με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας. Αυτό θα αναβαθμίσει πάρα πολύ τις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες. Ήδη το σύστημα άρχισε να λειτουργεί και είναι μια από τις πολλές σιωπηλές επιτυχίες της Εθνική Βιβλιοθήκης της Ελλάδος: και η σύνδεση, αλλά και η συνεχής τροφοδότηση.

​

Δυο πράγματα, στα οποία και η Βουλή θα μπορούσε να παίξει έναν πολύ θετικό ρόλο, είναι τα εξής:

 

Πρώτον, θα πρέπει να προσληφθούν βιβλιοθηκονόμοι. Το να το λέει, βεβαίως, η Κυβέρνηση αυτό σαν παράπονο στη Βουλή δεν μας οδηγεί πουθενά, αλλά είναι προφανές ότι εάν θέλουμε μια επί της ουσίας αναβάθμιση, πρέπει να υπάρξουν προσλήψεις βιβλιοθηκονόμων και είναι μέσα στο γενικότερο πρόγραμμα των προσλήψεων. Πάντως, είναι από τις πρώτες προτεραιότητές μας.

 

Το δεύτερο όμως που είναι πολύ σοβαρό –κι εδώ, η Βουλή όντως μπορεί να παίξει έναν αποφασιστικό ρόλο- είναι η διαμόρφωση αυτών των νέων χώρων. Δεν αναφέρομαι στην αρχιτεκτονική διαμόρφωση, αλλά στο περιεχόμενο μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης.

​

Τι σημαίνει μια σύγχρονη βιβλιοθήκη; Είναι ένα πράγμα το οποίο συγκροτείται αποκλειστικά γύρω από το βιβλίο ή είναι ένας χώρος πολύ πιο ανοιχτός στην κοινωνία, όπου το βιβλίο προφανώς είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της ταυτότητάς του, αλλά δεν εξαντλείται σε αυτό; Αυτό νομίζω ότι είναι και μια αναζήτηση της κοινωνίας συνολικότερα, και διεθνώς και στην Ελλάδα, για το πώς αυτοί οι χώροι θα ζωντανέψουν μέσα σε μια νέα πραγματικότητα, που έχει επηρεάσει και τον χαρακτήρα του ίδιου του βιβλίου.

​

Πρόκειται για ερωτήματα στα οποία δεν υπάρχουν έτοιμες απαντήσεις. Είναι όμως ερωτήματα, στα οποία πολύ βιβλιοθηκονόμοι, πολύς κόσμος που έχει μεράκι με τις βιβλιοθήκες, έχουν σκύψει. Είμαστε σίγουροι ότι σιγά-σιγά θα διαμορφώνονται, όπως έχουμε τέτοιες ενδείξεις, κάποιες νέες και φρέσκιες λύσεις στο θέμα που θίγετε.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ. Κυρία συνάδελφε, έχετε τον λόγο.

​

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΒΡΙΑ-ΣΙΩΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

​

Σας ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ, για την απάντηση. Περιμένουμε σύντομα αποτελεσματικές δράσεις του Υπουργείου, ώστε ο θεσμός της Σχολικής Βιβλιοθήκης να ενδυναμωθεί και να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

​

Κύριε Υπουργέ, όπως είπατε κι εσείς, ο όρος «Σχολική Βιβλιοθήκη» χάρη στις ραγδαίες τεχνολογικές και πολιτιστικές εξελίξεις, αλλά και στις νέες απόψεις για την παιδεία παραπέμπει σήμερα σε εκπαιδευτικό περιβάλλον νέου τύπου το οποίο αντιπροσωπεύει πολύ περισσότερο από έναν απλό χώρο αποθήκευσης, ταξινόμησης, καταλογογράφησης και δανεισμού των βιβλίων.

​

Η βιβλιοθήκη μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός στήριξης κι ενίσχυσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας και ως δημιουργικός χώρος ανταλλαγής απόψεων μέσω του οποίου βιβλιοθηκονόμοι και εκπαιδευτικοί δουλεύουν συνεργατικά, μπορούν να ανεβάσουν το επίπεδο των μαθητών τους και να ενισχύσουν την ενεργό συμμετοχή τους.

Η δημιουργία και η λειτουργία μιας πλούσιας συλλογής πηγών πληροφόρησης με πολυμορφικά υλικά, αλλά και υπηρεσίες επικοινωνίας σε κάθε σχολική μονάδα σηματοδοτεί μια διαφορετική αντίληψη για τη Σχολική Βιβλιοθήκη και τον ρόλο της. Μέσα στη Βιβλιοθήκη η γνώση θα αφομοιώνεται, αλλά και θα δημιουργείται με τη χρήση πολλών και σύγχρονων μέσων, στηρίζοντας κι εμπλουτίζοντας τα διδασκόμενα αντικείμενα και τις ποικίλες σχολικές δραστηριότητες. Θα καλύπτει τα βασικά ενδιαφέροντα όλων των παιδιών και θα παρέχει έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση, σχετικά με τα προβλήματα που τους απασχολούν στην εξωσχολική τους ζωή.

​

Εύκολα όμως αντιλαμβάνεται κανείς ότι δεν αρκεί μόνο η ίδρυση σύγχρονης Σχολικής Βιβλιοθήκης. Για να επιτελέσει τον ρόλο του το νέο αυτό εκπαιδευτικό περιβάλλον, πρέπει να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του. Αυτό θα συμβεί εάν η Σχολική Βιβλιοθήκη αποτελέσει ζωντανό κύτταρο του σχολείου, αν ενταχθεί οργανωτικά και οργανικά στη λειτουργία της καθημερινής εκπαιδευτικής διαδικασίας, αν εξασφαλιστούν πόροι για τη συνεχή ανανέωση του υλικού τους και αν εγγυηθεί η σωστή και σταθερή στελέχωσή της.

​

Το σημερινό σχολείο χρειάζεται μια βιβλιοθήκη έξω από τη λογική του μουσειακού αντικειμένου, που θα συμβάλλει στη δυναμική εξέλιξη της παιδείας σε ελκυστικό περιβάλλον διαρκώς βελτιούμενο.

​

Η Σχολική Βιβλιοθήκη πρέπει να στηρίζει το αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου, να αποτελεί δηλαδή εργαλείο για τον εκπαιδευτικό και για τον μαθητή στη μαθησιακή του πορεία και ταυτόχρονα, να καλλιεργεί τη σχέση του παιδιού με το βιβλίο ώστε να γίνει σχέση αγάπης, που θα του προσφέρει χαρά και ικανοποίηση.

​

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η επαφή των παιδιών με το βιβλίο από την πολύ μικρή ηλικία, καθώς και οι δράσεις φιλαναγνωσίας στο σχολείο και στις βιβλιοθήκες δημιουργούν μελλοντικούς αναγνώστες, δηλαδή σκεπτόμενους ενεργούς πολίτες.

​

Σε μια εποχή που το δημόσιο σχολείο βάλλεται από παντού και η παιδεία περνάει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις, οι βιβλιοθήκες, κύριε Υπουργέ, ειδικά στην περιφέρεια, μπορούν να γίνουν ζωντανοί χώροι γνώσης, δημιουργίας και πολιτισμού για τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς, αλλά και την ευρύτερη τοπική κοινωνία, λειτουργώντας ως χώροι ανοιχτής πρόσβασης και επικοινωνίας.

 

Μια σχολική βιβλιοθήκη πρέπει να λειτουργεί ως χώρος μάθησης, ως χώρος ψυχαγωγίας και ως χώρος πολιτισμικής ενημέρωσης των μελών της. Είναι επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, η πολιτεία να προχωρήσει άμεσα στην υλοποίηση του θεσμού της Σχολικής Βιβλιοθήκης, σύμφωνα με τα σύγχρονα πρότυπα για την ανάπτυξη και τη λειτουργία της, ως προς τη φιλοσοφία της, την ανάπτυξή της και τον σχεδιασμό των δράσεών της.

​

Απαραίτητες προϋποθέσεις είναι ο εκσυγχρονισμός της σχετικής υπάρχουσας νομοθεσίας, η πρόβλεψη ειδικής αίθουσας στα νέα διδακτήρια, η αντιμετώπιση των προβλημάτων στέγασης στα υπάρχοντα και η κάλυψη των οικονομικών αναγκών για τη σωστή λειτουργία της.

​

Κύριε Υπουργέ, η Σχολική Βιβλιοθήκη, με τις υπηρεσίες της και τον πλούτο των μέσων και των πηγών πληροφόρησης που διαθέτει, πρέπει να βρει τη θέση που της αρμόζει στην ελληνική δημόσια εκπαίδευση και με τις κατάλληλες ενέργειες να μπορεί να σταθεί αρωγός στην πορεία του σημερινού σχολείου και να στηρίζει τόσο τον εκπαιδευτικό όσο και τον μαθητή.

​

Η αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίστηκε το θέμα τα προηγούμενα χρόνια στέρησε από γενιές νέων την κουλτούρα της βιβλιοθήκης και της έρευνας μέσα σε αυτή, με αποτέλεσμα οι στατιστικές να μιλούν σήμερα για νέους οι οποίοι ερευνούν μόνο μέσα από τα ψηφιακά μέσα, χωρίς να αξιοποιούν τον τεράστιο πλούτο των βιβλιοθηκών, καθώς και το εξειδικευμένο προσωπικό.

​

Το σύγχρονο ανοιχτό δημοκρατικό σχολείο του 21ου αιώνα μπορούμε να το δημιουργήσουμε, γιατί έχουμε και πάθος και γνώση και, κυρίως, γιατί έχουμε όραμα.

​

Σας ευχαριστώ πολύ.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κυρία συνάδελφε. Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.

​

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ (Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων): Είναι προφανές ότι συμφωνώ με το σύνολο των διαπιστώσεων και των προτάσεων της κυρίας Κατσαβριά.

​

Θα ήθελα να προσθέσω τα εξής: Πρώτον, οι βιβλιοθήκες, δυστυχώς, για πολλά χρόνια ήταν συνώνυμες με αποθηκευτικούς χώρους και αυτό αποθάρρυνε όχι μόνον τους μαθητές και τις μαθήτριες, αλλά πάρα πολλές φορές και τους εκπαιδευτικούς να εμπλακούν δυναμικά με τη βιβλιοθήκη.

​

Σιγά σιγά αλλάζει αυτό το κλίμα, γιατί έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία σίγουρα με έναν εντελώς δραματικό τρόπο κάτι στη ζωή του σχολείου, και αυτό είναι ότι επαναπροσδιορίστηκε η σχέση πληροφορίας και γνώσης. Για πολλές εκατονταετίες ήταν σχεδόν ταυτισμένα αυτά. Σήμερα, η πρόσβαση στην πληροφορία έχει αποκτήσει μια άλλη πρακτική απ’ ό,τι η πρόσβαση στη γνώση.

​

Αυτός ο επαναπροσδιορισμός της σχέσης ανάμεσα στην πληροφορία και τη γνώση αρχίζει να φαίνεται και στον τρόπο που λειτουργούν και θα λειτουργούν οι βιβλιοθήκες. Και εδώ υπάρχει πολύ μεγάλο περιθώριο για πρωτοβουλίες των εκπαιδευτικών, τις οποίες έχουμε από όλη την Ελλάδα. Παραδείγματος χάριν, και στη θεματική εβδομάδα που έγινε στα γυμνάσια και πολλές φορές στις διάφορες εργασίες που κάνουν τα παιδιά φαίνεται ότι η βιβλιοθήκη παίζει έναν κεντρικό ρόλο.

​

Βεβαίως, για να γίνουν όλα αυτά, ξαναερχόμαστε στους εκπαιδευτικούς μας, οι οποίοι σήμερα προσπαθούν –και το έχουν κάνει με συγκινητική συνέπεια– να κρατήσουν ένα σύστημα όρθιο. Εμείς τους ευγνωμονούμε.

​

Όντως, από πέρυσι, ξέρετε ότι παίρνουμε πολύ συγκεκριμένα μέτρα, για να κανονικοποιήσουμε τη ζωή στο σχολείο. Μέρος της κανονικοποίησης είναι και η ανάδειξη των βιβλιοθηκών στα σχολεία.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.