ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Θα συζητηθεί τώρα η πρώτη με αριθμό 983/13-6-2016 επίκαιρη ερώτηση πρώτου κύκλου της Βουλευτού Καρδίτσας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κυρίας Χρυσούλας Κατσαβριά-Σιωροπούλου προς τον Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, σχετικά με τη φοίτηση στις βαθμίδες εκπαίδευσης των μαθητών Ρομά.

​

Ορίστε, κυρία συνάδελφε, έχετε τον λόγο για δύο λεπτά.

​

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΒΡΙΑ-ΣΙΩΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

​

Κύριε Υπουργέ, σε πολλές χώρες της Ευρώπης, όπως και στην Ελλάδα, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι κοινωνικές διακρίσεις, οι ρατσιστικές προκαταλήψεις και η περιθωριοποίηση μειονοτικών πληθυσμών γενικότερα, είναι ένα φαινόμενο που προσλαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις και αποτελεί στίγμα για τον σύγχρονο πολιτισμό. Τις συνέπειες αυτού του προβλήματος βιώνουν διαχρονικά και με ένταση οι Έλληνες Ρομά.

​

Η de facto «γκετοποίηση» λειτουργεί ως ένας από τους κύριους λόγους του χαμηλού ποσοστού συμμετοχής των ανθρώπων αυτών στην ευημερία, στην κοινωνική ασφάλιση και στο εκπαιδευτικό σύστημα σε σχέση με τον μέσο όρο του πληθυσμού. Η πρακτική αυτή εμποδίζει των ένταξη των παιδιών Ρομά στο σχολείο, ενώ πολλά απ’ αυτά, χωρίς επαρκή και ειδική εξέταση της κάθε περίπτωσης, οδηγούνται σε ειδικά «γκέτο»-σχολεία. Αυτό από μόνο του συνιστά κατάφωρη παραβίαση των συνταγματικών τους δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα εκθέτει τη χώρα μας σε σχέση με τις διεθνείς δεσμεύσεις που έχει αναλάβει.

​

Δυστυχώς, μόνο ένα μέρος των παιδιών ρόμικης προέλευσης φοιτά στο σχολείο, ενώ πολλά απ’ αυτά που εγγράφονται στο δημοτικό δεν συμμετείχαν στην προσχολική εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, πολλά παιδιά δεν υποστηρίζονται από τους γονείς τους προκειμένου να ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα. Επίσης, υπάρχουν και παιδιά που αντιμετωπίζονται με προκατάληψη, γεγονός που εμποδίζει την ομαλή τους ένταξη στην εκπαίδευση.

​

Επιπλέον, οφείλουμε να τονίσουμε το σοβαρό πρόβλημα στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικών και τσιγγάνων μαθητών, καθώς ελάχιστοι εκπαιδευτικοί έχουν γνώση της ιδιαιτερότητας και του τρόπου προσέγγισης των παιδιών αυτών.

​

Κύριε Υπουργέ, έχω την πεποίθηση ότι η ενίσχυση της πρόσβασης και της συμμετοχής των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση θα πρέπει να αποτελεί βασικό στόχο στον σχεδιασμό του Υπουργείου, στο πλαίσιο των νέων αλλαγών στην υποχρεωτική εκπαίδευση.

​

Θέλω να τονίσω ότι η συναίνεση, η συμμετοχή και η συγκατάθεση των ίδιων των Ρομά είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδιασμού. Θεωρώ ότι το μείζον πρόβλημα του αναλφαβητισμού παιδιών και γονέων των κοινοτήτων Ρομ, όπως και η σχολική διαρροή των τσιγγανόπουλων σε όλες τις σχολικές βαθμίδες, πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.

​

Πιστεύω ότι είναι καιρός, πλέον, να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα των πολιτικών που ασκήθηκαν κατά το παρελθόν ως προς το ζήτημα της ελλιπούς εκπαίδευσης και της κοινωνικής περιθωριοποίησης των τσιγγάνων και να εξαχθούν τα αναγκαία συμπεράσματα, καθώς, απ’ ό,τι αποδεικνύεται στην πράξη, οι προσπάθειες αυτές ήταν ατελέσφορες.

​

Σύμφωνα με όσα σας εξέθεσα μέχρι τώρα, κύριε Υπουργέ, θα ήθελα την απάντησή σας στο ερώτημα που σας έχω υποβάλει και γραπτώς, το οποίο αφορά στον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η πολιτική του Υπουργείου για την εκπαίδευση των Ρομά και την κατάρτιση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Ο κ. Πελεγρίνης έχει τον λόγο.

​

ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ (Υφυπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων): Αξιότιμη κυρία Βουλευτά, προκαταβολικά θα σας πω ότι όλη η προσπάθεια του Υπουργείου είναι να αποφευχθεί η περιθωριοποίηση των Ρομά.

​

Ειδικότερα, θα σας έλεγα ότι η Διεύθυνση Ευρωπαϊκών και Διεθνών Θεμάτων προωθεί την ενίσχυση πολιτικών συμπερίληψης στην εκπαίδευση, γνωστής ως exclusive education,  που αφορούν όλες τις ευαίσθητες κοινωνικές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά, με τη συμμετοχή της τόσο σε διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο ΟΗΕ, όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω των επιτροπών του Συμβουλίου και των προγραμμάτων δράσης, όπως τα προγράμματα Erasmus Plus.

​

Για την εγγραφή και φοίτηση των παιδιών των Ρομά η Διεύθυνση Σπουδών, Προγραμμάτων και Οργάνωσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας έχει προβεί σε έκδοση της με αριθμό πρωτοκόλλου 180644/Γ1/26-11-2013 εγκυκλίου, με θέμα «Σχολική φοίτηση παιδιών Ρομά: οδηγίες, κατευθύνσεις και υποστηρικτικές δράσεις».

​

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με όσα ορίζει το Σύνταγμα, οι νόμοι και οι διεθνείς συμβάσεις και διακηρύξεις, η ελληνική πολιτεία και οι θεσμοί της πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα εκείνα μέτρα που διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση όλων των παιδιών στην εκπαίδευση. Ειδικότερα, δε, η πρόσβαση της νέας γενιάς Ρομά στην εκπαίδευση συνιστά βασικό μηχανισμό άρσης του κοινωνικού τους αποκλεισμού και απαραίτητη προϋπόθεση για την ισότιμη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας.

​

Προς αυτήν την κατεύθυνση, το Υπουργείο Παιδείας προωθεί σε όλες τις σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας δράσεις και προγράμματα που στόχο έχουν να διευκολύνουν τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς σε μια αποτελεσματική εκπαιδευτική διαδικασία ενάντια στον σχολικό και κοινωνικό αποκλεισμό και τη σχολική διαρροή.

​

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα παιδιά Ρομά στις σχολικές εγγραφές, τη φοίτηση και τον εμβολιασμό, υπενθυμίζεται ότι ισχύουν όσα αναφέρονται στις σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Παιδείας με τις παρακάτω επισημάνσεις.

​

Πρώτον, οι προϊστάμενοι και διευθυντές των σχολικών μονάδων όχι μόνο ενθαρρύνουν την προσέλευση των μαθητών Ρομά στο σχολείο, αλλά και αναζητούν τα παιδιά Ρομά που μένουν στην περιοχή τους και φροντίζουν για την εγγραφή και τη φοίτησή τους, όπως προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις για την υποχρεωτική φοίτηση.

​

Θα ήθελα, εδώ, να σας πω ότι πριν από λίγες μέρες επισκέφθηκα στον Ασπρόπυργο το 7ο Δημοτικό Σχολείο και διαπίστωσα ότι από τρία τμήματα που υπήρχαν στο Δημοτικό, τώρα έχουν εξελιχθεί σε δεκατέσσερα τμήματα, όπου συνυπάρχουν Ρομά με ελληνόπουλα άλλων κατηγοριών. Υπάρχει, δηλαδή, μια συνύπαρξη.

​

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι τόσο στο νηπιαγωγείο όσο και στο δημοτικό σχολείο τα παιδιά Ρομά γίνονται δεκτά, ανεξάρτητα από το αν είναι γραμμένα στα μητρώα ή δημοτολόγια. Για την εγγραφή τους φροντίζουν οι προϊστάμενοι και οι διευθυντές των σχολικών μονάδων, σύμφωνα με το προβλεπόμενα στα Προεδρικά Διατάγματα 200/1998 και 201/1998.

​

Υπάρχει το Κέντρο Ελέγχου Πρόληψης Νοσημάτων, το ΚΕΕΛΠΝΟ, υπάρχουν τα Κέντρα Στήριξης και όλα αυτά έχουν σαν στόχο να βοηθήσουν την ένταξη των παιδιών Ρομά στα σχολεία, να ενθαρρυνθούν προς αυτήν την κατεύθυνση.

​

Το Υπουργείο Παιδείας επιδιώκει την ένταξη των παιδιών Ρομά στις κανονικές τάξεις, ενώ ο αποκλεισμός ή διαχωρισμός τους από τους λοιπούς μαθητές και η περιθωριοποίησή τους αντίκειται στο ελληνικό Σύνταγμα, που απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής στην εκπαίδευση, και σε πλήθος διεθνών κειμένων που δεσμεύουν την χώρα και έχουν υπερνομοθετική ισχύ.

​

Σε όλα αυτά που σας είπα θα πρέπει να προστεθούν και τα προγράμματα ΕΣΠΑ, τα οποία έχουν στόχο ακριβώς με τους διαμεσολαβητές να φέρουν τα παιδιά αυτά στις τάξεις.

​

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Κυρία Κατσαβριά, έχετε τον λόγο.

​

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΒΡΙΑ-ΣΙΩΡΟΠΟΥΛΟΥ: Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.

​

Οφείλω να ομολογήσω ότι δεν με εξέπληξε ο αληθινά ευαίσθητος και παιδαγωγικά πρωτότυπος τρόπος με τον οποίο προσεγγίσατε την ερώτησή μου. Εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει στα λόγια σας τη θεωρητική κατάρτιση, την εκπαιδευτική συγκρότηση, τη διοικητική εμπειρία και την πολιτική βούληση που διαθέτετε. Είμαι δε απολύτως βέβαιη ότι οι κοινότητες των Ρομά θα μπορέσουν σύντομα να δουν τις συγκεκριμένες πολιτικές του Υπουργείου Παιδείας να παίρνουν σάρκα και οστά.

​

Επιτρέψτε μου τώρα να έρθω σε ένα δεύτερο ερώτημα που αφορά στην εξέταση της δυνατότητας εισαγωγής και των Ρομά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, όπως συμβαίνει και με άλλες πληθυσμιακές ομάδες. Στις συζητήσεις μου με εκπροσώπους των Ρομά μού ζητήθηκε να σας θέσω αυτό το ερώτημα τουλάχιστον ως προβληματισμό, καθώς οι συμπολίτες μας αυτοί θεωρούν ότι μια τέτοια ρύθμιση θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για την ένταξη των παιδιών τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σημειώνω ότι πρόσφατα στο πλαίσιο της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής δύο ήταν τα κυρίαρχα αιτήματά τους: η ένταξή τους στην αγορά εργασίας και η παροχή ευκαιριών μόρφωσης στα παιδιά τους.

​

Κύριε Υπουργέ, έχω επίγνωση του γεγονότος ότι μια ορθολογική προσέγγιση στη διαμόρφωση και χάραξη της πολιτικής που αφορά σε ένα πρόβλημα πρέπει να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα. Ειδικά για τους Ρομά η πολιτεία δεν διαθέτει επαρκή στοιχεία ως προς τον πληθυσμό, την ηλικιακή τους σύνθεση, τον τόπο διαμονής, το βιοτικό επίπεδο, τις επαγγελματικές δεξιότητες και δυνατότητές τους και άλλα χρήσιμα απογραφικά στοιχεία.

​

Η αδυναμία κατανόησης της ιστορίας, της παράδοσης, του πολιτισμού και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της εν λόγω κοινότητας δυσχεραίνει τις προσπάθειες ισότιμης αντιμετώπισης των προβλημάτων της και της ουσιαστικής ένταξης του πληθυσμού της στον κοινωνικό ιστό.

​

Αξίζει νομίζω να αναφέρω στο σημείο αυτό το παράδειγμα της συνεισφοράς των τσιγγάνων στον χώρο της μουσικής διαχρονικά και ιδιαίτερα στις εποχές της τεχνολογικής υστέρησης. Την ώρα που  το ενδιαφέρον της Ευρώπης εκδηλώνεται με τη χρηματοδότηση πληθώρας προγραμμάτων για τους Ρομά είναι προφανές ότι η ελληνική κοινωνία θα αξιοποιήσει κάθε δυνατότητα, έτσι ώστε να επιβεβαιώσει και πάλι ότι δίκαια βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του αγώνα για την ανάδειξη του πολιτισμού και της αξίας του ανθρώπου.

​

Είναι αυτονόητο ότι η περιγραφή των προβλημάτων της κοινότητας των συμπολιτών μας αυτών δεν μπορεί να εξαντληθεί στο πλαίσιο της παρούσας επίκαιρης ερώτησης. Απαιτείται σίγουρα ο συντονισμός της δράσης των επιμέρους καθ’ ύλην Υπουργείων και η ενεργητική πολιτική παρέμβαση της πολιτείας γενικότερα, ώστε να επιτευχθεί μια ουσιαστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση στο ευαίσθητο αυτό κοινωνικό ζήτημα.

​

Θέλω να ελπίζω, κύριε Υπουργέ, ότι οι δικές σας προσπάθειες θα κινηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Θεωρώ ότι εξετάζοντας τη δυνατότητα πρόσβασης των παιδιών Ρομά στην ανώτατη εκπαίδευση θα μπορούσε να ανιχνευθεί ένα πλέγμα κινήτρων, προκειμένου η αίσθηση της αποτυχίας και του κοινωνικού αποκλεισμού να αποτελέσουν οριστικό παρελθόν.

​

Σας ευχαριστώ πολύ.

​

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Γεώργιος Βαρεμένος): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.

​

ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗΣ (Υφυπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων):  Κυρία Βουλευτά, πρέπει να σας δηλώσω το αμέριστο ενδιαφέρον του Υπουργείου Παιδείας για την εκπαίδευση όχι μόνο των Ρομά, αλλά και των παιδιών άλλων χωρών που βρέθηκαν στη χώρα μας, στα διαπολιτισμικά σχολεία. Έχω επισκεφθεί πλήθος από αυτά και έχω συζητήσει και έχω δει τα προβλήματα.

​

Η προσπάθειά μας είναι να υπάρχει ισότιμη μεταχείριση, να προσφέρουμε ισότιμη εκπαίδευση σε όλες τις κατηγορίες των παιδιών εδώ στην Ελλάδα. Αυτό όμως το οποίο προτείνετε, να μπορεί να υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση ή εν πάση περιπτώσει υπό ορισμένους όρους πρόσβαση των Ρομά στα πανεπιστήμια, προσκρούει στη βασική διάταξη του Συντάγματος για ισότητα μεταξύ όλων των Ελλήνων.

​

Βεβαίως, σε ορισμένες περιπτώσεις η πολιτεία δίνει τη δυνατότητα σε παιδιά να εισάγονται στα πανεπιστήμια υπό ορισμένους όρους, αλλά κάτω από έκτακτες συνθήκες. Λόγου χάρη πριν από λίγα χρόνια δόθηκε η δυνατότητα σε παιδιά από την Κεφαλονιά λόγω των σεισμών να υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα για την εισαγωγή τους στα πανεπιστήμια.

 

Όμως, αυτό συμβαίνει σε έκτακτες περιπτώσεις ή στις περιπτώσεις όπου παιδιά ομογενών στην αλλοδαπή έχουν τη δυνατότητα κάτω από ορισμένους όρους να είναι στα πανεπιστήμια. Όμως, αυτό είναι για εθνικούς λόγους.

​

Συνεπώς, το κύριο βάρος, για να μπορέσουμε να φέρουμε τους Ρομά στα σχολεία, να τους δώσουμε τη γνώση που πρέπει, είναι στα σχολεία τα ίδια. Και το πρόβλημα με τους Ρομά πρέπει να σας πω δεν είναι τα ίδια τα παιδιά. Είναι οι οικογένειές τους αυτές οι οποίες τραβούν τα παιδιά τους από το σχολείο.

​

Πριν από μερικούς μήνες είχα επισκεφθεί το Διαπολιτισμικό Σχολείο στον Βοτανικό. Εκεί ο διευθυντής μου ανέφερε ότι ενώ εγγράφονται τα παιδιά των Ρομά στο σχολείο, από τον Νοέμβριο τα αποσύρουν, γιατί υπάρχει ένα επίδομα, το οποίο, μόλις το πάρουν οι γονείς, τραβάνε και τα παιδιά από εκεί.

​

Επίσης, η παροχή του γεύματος που δίνεται είναι πολύ αναγκαία, γιατί αυτό είναι ένα κίνητρο, ένα δέλεαρ, για να έρθουν τα παιδιά στο σχολείο. Συνεπώς, όλο το βάρος μας είναι στα ίδια τα σχολεία, να δώσουμε εκείνες τις δυνατότητες στα παιδιά αυτά να φοιτούν ισότιμα με τα άλλα Ελληνόπουλα. Διότι η περιθωριοποίηση είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να γίνει στη χώρα μας και είναι κάτι το οποίο αποφεύγουμε με κάθε τρόπο.

​

Ευχαριστώ πολύ.